Kết thúc câu
Dấu chấm được dùng nhiều nhất để kết thúc câu trần thuật. Đây thường là câu đơn giản, truyền đạt thông tin mà không cần gấp gáp. Nếu nói, người nói sẽ sử dụng giọng trung tính hoặc điềm đạm, không đưa cảm xúc vào.
Ví dụ: Binsa wore her sister’s gown to the party. (Binsa đã mặc váy của chị gái đến bữa tiệc).
Nếu bạn muốn thêm cảm xúc hoặc nhấn mạnh ở một câu mệnh lệnh, bạn sẽ sử dụng dấu chấm than thay vì dấu chấm. Dấu chấm than thể hiện sự phấn khích, khẩn cấp hoặc la hét.
Như ở ví dụ trên, nếu viết thành "Binsa wore her sister’s gown to the party!", câu này sẽ mang một lớp ý nghĩa mới. Nó cho thấy người nói đang bị xúc phạm, vui mừng hoặc hoảng sợ về những gì đang diễn ra. Có lẽ, Binsa đã không hỏi chị gái trước khi mượn chiếc váy.
Một lưu ý nữa là trong câu hỏi gián tiếp, bạn cũng dùng dấu chấm vì nó như cầu trần thuật về một câu hỏi chứ không còn là câu nghi vấn nữa. Ví dụ: "Kendal asked what time it was." (Kendal được hỏi mấy giờ rồi). Tuy nhiên, nếu câu hỏi được nêu trực tiếp, bạn vẫn sử dụng dấu chấm hỏi: "Kendal asked, 'What time is it?'".
Từ và tên viết tắt
Việc sử dụng các dấu chấm trong từ và tên viết tắt có sự khác nhau giữa các trường hợp, quốc gia. Ví dụ: chữ viết tắt của "doctor" (tiến sĩ) là "Dr." trong tiếng Anh- Mỹ và "Dr" (không có dấu chấm) trong tiếng Anh-Anh.
Trong tiếng Anh-Mỹ, dấu chấm cũng được sử dụng để viết tắt các chức danh chính thức: "Mr./Mrs., Dr., Lt., và Rep.". Bạn cũng sẽ viết tắt các bằng cấp học thuật bằng cách sử dụng dấu chấm như "B.A." (Bachelor of Arts) hay "Ph.D." (Doctor of Philosophy).
Trong một số trường hợp, khi một người không muốn tiết lộ một phần tên của họ, một dấu chấm có thể được sử dụng để hiển thị tên viết tắt, ví dụ: "A. A. Milne".
Dù có một số trường hợp đặc biệt, bạn có thể tuân theo một số quy tắc thống nhất để làm mọi thứ dễ dàng hơn:
- Các chữ viết tắt của các khoảng thời gian cụ thể thường sử dụng dấu chấm, bao gồm các tháng được viết tắt (Jan., Dec.) và ngày (Mon., Sat.)
- Các chữ viết tắt của đơn vị đo lường quốc tế không sử dụng dấu chấm (cm, kg). Mặt khác, các chữ viết tắt đơn vị đo lường của Mỹ sử dụng dấu chấm (in., Lbs.)
- Nếu một người chỉ sử dụng tên viết tắt cho một phần tên của họ, hãy sử dụng dấu chấm (J. R. R. Tolkien). Một người sử dụng hai hoặc nhiều chữ cái đầu để viết tắt toàn bộ tên của họ sẽ không sử dụng dấu chấm (FDR, MLK).
- Các từ viết tắt tiếng Latin như e.g., etc., c., i.e. luôn có dấu chấm.
Có một quy tắc khác cũng đáng được đề cập là nếu một câu kết thúc bằng một chữ viết tắt sử dụng dấu chấm, bạn không cần thêm dấu chấm thứ hai. Tuy nhiên, việc thêm dấu phẩy, chấm phẩy, hai chấm sau dấu chấm trong từ viết tắt là điều hoàn toàn có thể chấp nhận được.
Ví dụ: Leafy green vegetables such as lettuce, spinach, kale, etc., are an excellent source of nutrition. (Các loại rau xanh như rau diếp, rau bina, cải xoăn... là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời).
Một trường hợp sử dụng phổ biến khác của các dấu chấm để viết tắt là "a.m. và p.m.". Dù vậy, cách viết không có dấu chấm, tức "am" và "pm" ngày càng trở nên phổ biến.
Các mục đích sử dụng khác
Dấu chấm cũng được sử dụng bên ngoài ngữ pháp. Trong toán học, nhiều nước sử dụng dấu chấm thay vì dấu phẩy để phân cách phần thập phân của một số, ví dụ: 3.14.
Dấu chấm cũng được sử dụng trong URL (grammarly.com) hoặc tên tệp (setup.exe).
Bài viết khác
Cô Moon Nguyen, thạc sĩ Ngôn ngữ học ứng dụng, chia sẻ cách đọc sách giúp trẻ tiếp cận và học tiếng Anh một cách tự nhiên.